Het is oktober 2017 als drie verbaasde gezichten bijeen zitten in Apeldoorn. Het jaar 2020 nadert en dan zal het 125 jaar geleden zijn, dat Willem Röntgen zijn röntgenstralen ontdekte. Wat herinnert hier nog aan deze beroemde oud-inwoner van Apeldoorn ? Op dat moment staan in het ziekenhuis twee beelden van hem, waar weinig aandacht voor is. Oh ja, er is ook nog een prof. Röntgenstraat, maar die is er op vele plaatsen in Nederland.
Roel Ottow en Frits Bröker, elk van de Rotaryclub Apeldoorn en Hans van de Water van de Stichting Apeldoornse Monumenten beramen hoe zij in het Röntgenjubileumjaar 2020 meer aandacht en belangstelling kunnen wekken voor deze wereldberoemde wetenschapper, die in Apeldoorn is opgegroeid. Een echte jongen uit Apeldoorn, waar de meerderheid van de bevolking niet van op de hoogte is. Dit drietal weet de groep van medestanders en gelijkgezinden naar 9 personen uit te breiden. Ook twee leden van het voormalige bestuur van de Stichting Röntgenherdenking Apeldoorn uit 1995, Jos de Win en Ans Elderman, voegen zich hierbij en zo ontstaat de Röntgen Initiatiefgroep Apeldoorn (RIGA). In 2018 wordt hieruit de Stichting Röntgen Apeldoorn opgericht. Regelmatig komt men bijeen om ideeën te opperen en plannen te maken voor het jaar 2020.
De RIGA is van mening dat Apeldoorn lange tijd te kort heeft geschoten om zijn beroemdste inwoner en Nobelprijswinnaar te eren en te gedenken. Er moet iets definitiefs komen om Röntgen een prominente plaats in de Apeldoornse cultuurhistorie te geven, wellicht ook met educatieve facetten en landelijke uitstraling. Dit leidt tot het samenstellen van een bidbook voor overheid en sponsoren en het inrichten van deze informatieve website. Hierin worden de plannen weergegeven voor een vijftal concrete activiteiten en manifestaties, die in het jubileumjaar 2020 in Apeldoorn de aandacht moeten vestigen op Willem Röntgen.,
Op een vijftal plaatsen, die een bijzondere betekenis hebben in de geschiedenis van Apeldoorn heeft de gemeente in de bestrating gedenkstenen laten leggen. We vinden ze o.a. in de Van Kinsbergenstraat, de Kapelstraat en de Mariastraat. Een soortgelijke GEDENKSTEEN is op initiatief van de Stichting Röntgen Apeldoorn inmiddels gelegd in het plaveisel voor het voormalige woonhuis van de familie Röntgen. Naar een ontwerp van Roel Ottow heeft de firma Hoogenberg in Apeldoorn deze gedenksteen conform de andere Apeldoornse gedenkstenen uitgevoerd. De onthulling van deze steen zou op 27 maart 2020, de 175e geboortedag van Wilhelm Conrad Röntgen, plaatsvinden. Gedwongen door de corona pandemie vond de onthulling ruim anderhalf jaar later plaats door burgemeester Ton Heerts op vrijdag 10 september 2021.
De EERSTE STEEN met de initialen W.C.R. werd gelegd in 1850 en is nog steeds zichtbaar in een van de horecaruimtes van het voormalige Röntgenhuis. Tot voor kort bevond zich de eerste steen als een belangrijk monument in een kwetsbare positie.
Het bestaan van de eerste steen met de inscriptie 'W.C.R. 18 10/22 50' was in vergetelheid geraakt. Pas in 1953 wordt deze steen herontdekt en bevindt zich inmiddels, door allerlei veranderingen en de aanbouw aan het huis, inpandig in het deel dat nu als café de naam ‘de Professor’ draagt. Gezien de historische waarde hiervan bevindt dit relief zich sinds 10 september 2021 achter een transparant scherm.
De bronzen buste van Willem Röntgen, in 1995 geplaatst pal voor zijn oude woonhuis en destijds als Röntgen Café ingericht, blijkt enkele jaren later van het terras verdwenen. Als na enig speurwerk de buste wordt teruggevonden, besluit de gemeente Apeldoorn het eigendom van de buste in 2012 over te dragen aan het Gelre ziekenhuis Apeldoorn, waar het veilig maar onopvallend staat in de hoofdgang van het ziekenhuis. De Stichting Röntgen Apeldoorn maakt plannen om hier meer explicatie en illustratie aan te brengen, zodat de geïnteresseerde bezoeker beter geïnformeerd wordt over de verdiensten van deze oud-Apeldoorner. De feestelijke presentatie van deze INFORMATIEVE WANDEN in het Gelre ziekenhuis Apeldoorn was vastgesteld voor 27 maart 2020, maar moest door de beperkingen van de corona pandemie verplaatst worden naar vrijdag 1 oktober 2021.
Er is door de RIGA intensief verkend of er in Apeldoorn een geschikte locatie is om voor Willem Röntgen een fundament te leggen in de vorm van een zelfstandig Nederlands Röntgen Museum in Apeldoorn. In eerste instantie werd gedacht aan het Röntgenhuis zelf, echter de slechte staat van het gebouw en de meerjarige horeca contracten maken dit onmogelijk. De verbouwing en uitbreiding van CODA, die in het voorjaar van 2020 gereed was leek een goede mogelijkheid. CODA bleek bereid om voor een periode van 5 jaar een beperkte ruimte beschikbaar te stellen voor een meer permanente Röntgen expositie. De RIGA wilde een deel van Museum CODA inrichten als RÖNTGEN PAVILJOEN met informatieve, educatieve en interactieve kenmerken om de bezoeker kennis te laten maken met enerzijds Röntgen als persoon en anderzijds met zijn baanbrekende ontdekking, die ons leven nog steeds beïnvloedt. Het moest vrij toegankelijk zijn voor iedere bezoeker en iedereen zou daarbij ook zelf dingen kunnen uitproberen. De organisatie en de fundraising van dit onderdeel heeft sterk onder druk gestaan van de corona pandemie. CODA heeft er op aangedrongen om het historisch-informatieve deel te scheiden van het interactieve deel van de expositie. Op de eerste verdieping van de Centrale Bibliotheek in CODA bevindt zich nu op een bescheiden oppervlak informatie over het leven van Willem Röntgen, de weergave van zijn ontdekking en de toepassing van röntgenstralen in de geneeskunde, de wetenschap, kunst, beveiliging en techniek Interactieve onderdelen van toepassingen van de röntgenstralen zijn vervolgens gescheiden ondergebracht in het ‘X-perience Lab’. Ook dit deel is vrij toegankelijk en bevindt zich op de begane grond.
De apotheose van het Röntgenjubileumjaar had op vrijdag 6 november 2020 moeten plaatsvinden in de vorm van een WETENSCHAPPELIJK SYMPOSIUM in het auditorium van CODA, gevolgd door de officiële opening van het Röntgen Paviljoen in CODA. Het programma is volledig uitgewerkt als Covid-19 toeslaat. Tot ieders teleurstelling moet het symposium worden uitgesteld. Op 5 november 2021 vindt alsnog het Röntgen Symposium plaats. Naast een historisch overzicht gaan gerenommeerde sprekers in op vijf aandachtsgebieden, waarin röntgenstralen worden toegepast, te weten geneeskunde, beveiliging, techniek, kunst en astronomie. Aansluitend wordt het Röntgen Paviljoen en het X-perience Lab in CODA door Ton Heerts burgemeester van Apeldoorn officieel geopend.
Leden van de Röntgen Initiatief Groep Apeldoorn (RIGA):
 |
drs. J. (Judith) Bartel - van BeckhovenKunsthistoricus / Museoloog |
 |
F.H.L. (Frits) Bröker radioloog, niet-praktizerend |
 |
mr. J.C.M. (Ans) Elderman, Jurist |
 |
R. (Richard) Lock Bedrijfsadviseur MKB |
 |
R. (Roel) Ottow Ontwerper en Illustrator |
 |
M. (Masja) Parlevliet Programmamanager Cultuur & Erfgoed. Senior archeoloog en Erfgoedadviseur |
 |
S.(Stefan) RuttenArchivaris CODA Museum Apeldoorn |
 |
H. (Hans) van de WaterStichting Apeldoornse Monumenten |
 |
J.L.M. (Jos) de Winradioloog, niet-praktizerend |